De Amandelboom

Afgelopen zondag was het 4 mei. Een gewone zondag zoals alle andere zondagen. Niets bijzonders dus. Gewoon een beetje later opstaan, wat trager het dagritme zoeken. Buiten keek het frisser, de bomen wuifden meer en het zonnetje scheen flauw door de licht bewolkte lucht, terwijl zaterdag, spreekwoordelijk gesproken dan, de mussen nog bijna van het dak vielen. Op die zomerse zaterdag ben ik voor het culinair tapas happen op mijn ebike nog heen en weer gefietst naar vrienden in Veghel. Eenmaal buiten aan tafel kwam van alles voorbij, maar niemand repte een woord over 4 mei, de dag van de dodenherdenking. Kennelijk had niemand de behoefte om hier iets over te zeggen. Ook ik niet. 

Wat moet je er eigenlijk nog over zeggen? Er is al zo vaak in de vele verhalen die worden verteld gezegd: het mag nooit meer gebeuren. Ook nu weer werden die woorden, zij wat omfloerst, gezegd. In mijn ogen verbleken deze woorden langzamerhand nu in de wereld op cruciale plekken het oorlogsvuur woedt. De woorden die op 4 mei worden uitgesproken voelen nu alsof ik naar de bieb ga om een literaire thriller-achtige roman te lenen. Een roman die me in ‘s nacht in slaap sust

Onlangs heb ik op mijn vakantieadres het boek De Amandelboom gelezen. Het is een hartverscheurend verhaal over Ichmad, een Palestijnse jongen, die met zijn familie in de Westelijke Jordaanoever woont en dagelijks de agressie ondergaat van het Israëlische leger en van plek naar plek verdreven wordt. Ichmad is echter een onverwoestbare man die ondanks alle verschrikkingen hoop en naastenliefde liefde in zich blijft dragen. Ik heb het boek in een adem uitgelezen, terwijl 4 mei naderde.

En zoals ieder jaar was er 4 mei op tv veel aandacht voor de verhalen van Joodse mensen. Het is goed dat deze aangrijpende verhalen nog steeds worden verteld, maar ze hebben jammer genoeg voor geen meter impact meer. Sterker nog, de angst voor een oorlog waarin wij kunnen worden meegezogen, wordt allengs groter. Ik weet niet zo goed meer wat ik aanmoet met dodenherdenking op 4 mei. Op die dag kondigde ook nog de Israëlisch extreemrechtse regering aan om onverminderd door te gaan met het verdrijven van het Palestijnse volk uit Gaza.

Maar zodra je hier wat van zegt ben je een antisemiet. Kom niet aan Israël. We hebben nog steeds last van ons schuldgevoel jegens het Joodse volk. En om die reden komt er haast geen land tegen deze genocide in opstand. Onze premier vindt de situatie zorgelijk. Punt! Na de dodenherdenking hebben we als gebruikelijk de dag erop overal uitbundig bevrijdingsdag gevierd met ‘s avonds op tv het bevrijdingsconcert op de Amstel. Jeangu Macrooy zong: ‘ Ik geloof in jou en mij’, een liedje van Boudewijn de Groot. Mijn gedachte dwaalde af naar Achmed uit het boek De Amandelboom, naar zijn hoop en naastenliefde.

.

Stroomstoring

De tijd voelt als een vliegtuig dat in no-time van A naar B vliegt. En zo zijn vier weken Fuengirola alweer verleden tijd, alsof ik een dagretour had geboekt! Niets is minder waar, want het waren vier mooie weken met een bijzondere apotheose. De laatste maandag van mijn verblijf deed de stroomvoorziening geheel Spanje een groot aantal uren in de pauzestad belanden. Het leek op zoiets als een totale zonsverduistering. En ik had dit in eerste instantie helemaal niet door.


Vol goede moed ging ik rond half een met de bus van Fuengirola naar Malaga om nog effe wat kunst van Picasso figuurlijk mee te pikken. Na drie kwartier naderde de bus de halte waar ik zou uitstappen. Ik zag wel dat bij verschillende kruispunten in Malaga het verkeer werd geregeld door driftig zwaaiende politieagenten. De verkeerslichten hadden kennelijk een snipperdag, dacht ik nog. In de bus hoorde ik wel dat de chauffeur druk in gesprek met een paar passagiers. Maar ja, mijn Spaans reikt niet verder dan een stuk of wat woorden.


In het centrum van Malaga was het, zoals altijd, heel druk. Malaga is heel populair bij Nederlanders. En dat maakte het voor mij gemakkelijker om erachter te komen wat er speelde. Een vrouw zei: ‘je kunt nergens  koffie drinken. Zou er wat aan de hand zijn’? Haar partner haalde zijn schouders op. ‘Weet ik veel. Misschien is de koffie op’, zei hij nog lachend. Ik nam de proef op de som en streek neer op het terras van El Mimbre vlakbij de kathedraal. De kathedraal had inmiddels ook al zijn deuren had gesloten. O, God nog aan toe, riep ik en zette me neer op het terras. Ik bestelde een cortado. Maar dat lukte niet. Een stroomstoring was gaande! Ach, dat zal wel snel verholpen zijn, maakte ik mijzelf wijs.

En met die gedachte liep ik richting Picasso Museum, want daarvoor was ik deze maandag naar Malaga gegaan. Normaal staat er een rij wachtenden voor de deur van het Picasso Museum. Nu niet. Ik kon zo naar binnen lopen. Al kijkend naar de werken van de onmiskenbaar grote meester werd ik langzamerhand toch een beetje nerveus. Immers, ik moest nog terug naar Fuengirola. Misschien rijdt de bus wel niet. Tsja, wat dan? Ik had alleen geld voor de bus. En pinnen? Dat kon ik wel vergeten. Dus gewoon rustig blijven, blijven doorademen en hup naar het busstation.


Bij het busstation stond inmiddels een rij mensen van Malaga naar Tokio, allemaal mensen die met de bus mee wilden en ook nog eens naar Fuengirola. Halverwege de rij bleef ik als de vermoorde onschuld stilstaan. Dat werd me niet in dank afgenomen. Als blikken konden doden! Ik moest achteraan aansluiten. Laat ik nou altijd gedacht hebben dat Spanjaarden heel vriendelijk zijn, maar in de tijden van chaos is alles anders. Met tegenzin liep ik naar het eind van de rij. Dat wordt nachtwerk. En dat viel reuze mee, want een klein uurtje later zat ik dan toch in de bus naar Fuengirola. Als ik daar ben zal de stroomstoring vast voorbij zijn. En dat was op z’n Hans Klok’s gezegd: een illusie. Pas vlak voor het ochtendgloren was er in Fuengirola weer licht in de duisternis!

De dragers

Zondagmorgen in Fuengirola. Het is vandaag Palmpasen. Buiten is het nog stil. De dragers die straks de loeizware troon met daarop een beeltenis van Jesus op hun schouders door de smalle straten gaan sjouwen zullen vast al een beetje nerveus zijn. Als dat maar goed gaat, zullen ze denken. Ik ook. Eerst even koffie zetten. Ook geen eenvoudige klus, temeer ik geen filter koffiezetapparaat meer gewend ben. Dus om koffie te kunnen zetten moet je wel de kunst verstaan om precies de juiste hoeveelheid filterkoffie en de juiste hoeveelheid water in het melitta filter te doen. Dat kunstje laat ik graag aan mijn partner over. En om die reden ga ik alvast buiten op het balkon zitten en hoor het pruttelende koffiezetapparaat aan. Het is haast meditatief. Ik kijk naar de hemel en zie dat het zijn poort nog niet heeft geopend. Nu zal ik het woordje hemel niet gauw gebruiken, maar in Fuengirola op weg naar Pasen voelt dat voor even anders. Intussen laat het naar het blaue hinein kijken nog wel even op zich wachten. Dit jaar is de Spaanse zon een beetje wispelturig, net als de mens.

De Goede Week in Fuengirola is begonnen en dat voelt even nostalgisch als hier koffie zetten. Wat ik me nog kan herinneren van de Goede Week is dat we vroeger met de lagere schoolklas op Goede Vrijdag ‘s middags naar de kerk gingen. Stilzittend in de kerkbankjes trokken dan de vijftien staties van de kruisweg voorbij met als dieptepunt de kruisiging van Jezus. Waarom de katholieke kerk die dag nou Goede Vrijdag heeft genoemd is voor mij een raadsel, want het was toch de meest droevige dag in de geschiedenis van het katholieke geloof. Misschien uit blijdschap dat ze van Jesus af waren! Nou, in die zin weet ik nog wel een paar schurken die voor mij subiet aan het kruis mogen worden genageld en voor wie de verrijzenis is uitgesloten. Jezus nog aan toe!

In ons land merk ik nog amper iets van Pasen, alleen de tv commercials van de grote supermarkten houden de Paasgedachte in leven. Hier in Spanje is de Goede Week nog steeds een week die ertoe doet. In veel steden zijn er iedere dag wel processies. In Malaga zelfs veertig. De dragers zullen in ieder geval hun schouders hiervoor niet ophalen, immers de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Goede Vrijdag is zelfs een nationale feestdag in Spanje. Zelfs de grote supermarkt Mercadona, de AH van Spanje, is dan gesloten. Ik bedoel maar.

Om het Spaanse paasgevoel te ervaren ben ik naar de Plaza de La Constitucion getogen, midden in Fuengirola, in afwachting van de processie. De hemel kleurde intussen blauw. De kerkdeuren van de Rosario kerk openden zich. De troon, met daarop padre Jesus, gedragen door minstens tweehonderd jongeren in witte gewaden, naderde met tromgeroffel het witte kerkje. Op het plein voor de kerk voelde ik dat bij mij het ei voor het paasgevoel langzaam werd gelegd. Ik vond het een heel indrukwekkend en ook emotioneel schouwspel met al die, in de pas lopende, jonge dragers. En dat voor een ongelovige Thomas als ik!

De Goede Week

Terwijl de wereld toekijkt hoe Don(ald) Corleone in het Witte Maffiosi Huis zijn jarenlange wrok tegen alles en iedereen aan het botvieren is laat de blauwe lucht in Fuengirola mij gelukkig de andere kant zien. Alhoewel het weer in het bijna altijd zonnige Spanje door orkaan Don(ald) Corleone ook zo zachtjesaan van de kook raakt. Zo was ik vorige week nog naar Cadiz, dat op een smalle landtong ligt, getogen. In deze havenstad omringd door de Atlantische Oceaan kun je eindeloos door de smalle straatjes kuieren met op de achtergrond de golven die permanent tegen de kade slaan. In Cadiz schijnt altijd de zon, dat had ik namelijk gelezen. Niet dus, eenmaal in een smal straatje moest ik zowaar een kerk invluchten voor een enorme niet Spaanse hoosbui.

Gelukkig zijn er in Cadiz, net als in de meeste Spaanse steden, veel kerken. Immers voor het oog van het kerkvolk zijn er in Spanje kennelijk nog veel gelovigen. Nu zal ik, als je mij een beetje kent, niet zo snel een kerk als toevluchtsoord gebruiken. Maar in dit geval voelde de kerk niet onprettig, met dank aan Maria, die mij vanaf het altaar een warme glimlach schonk. Op de vloer lag een heel groot kruis met daarop een vastgespijkerde beeltenis van Jesus Christus. In de kerk werd alles wat blonk driftig gepoetst. Niet zonder reden. Binnenkort is het Pasen en dan gaan ze niet zoals wij eieren zoeken in de tuin. Voor Spanjaarden is Pasen heel bijzonder. 

De aanloop naar Pasen noemt men Semana Santa ofwel de Goede Week. Vroeger had je bij ons het 'snoepje van de week', maar dat was heel wat anders. In deze goede week worden Maria en Jesus Christus bijna dagelijks op grote versierde tronen door de straten gedragen. En ik kan je verzekeren dat zo’n troon zwaar is. De troon van de Virgen de la Esperanza in Malaga weegt maar liefst 5700 kg en wordt door 260 sterke mannen gedragen. Als drager moet je constant in de pas blijven lopen en dat urenlang. Het is om gek van te worden, lijkt me. In Malaga alleen al zijn er ongeveer 40 processies in de Goede Week waarbij boetedoening het sleutelwoord is. Veel Spanjaarden zullen dat zeker doen. Boete doen en bidden voor een betere wereld. Een betere wereld, dat wil toch iedereen? Nou ja, iedereen?

Monday, Monday

Vandaag is het, na een fraai zonnig en winderig weekend, opnieuw een aangename dag. Maar toch. Het verandert niets aan mijn hekel aan maandag. Dat had ik al als kind. En dat is nooit veranderd. Op maandag vullen mijn neusgaten zich namelijk vaak met een soort van wasgeur. Hoe komt dat? Vroeger begon mijn moeder op zondagavond al met de wasvoorbereiding. Alle vuile wasgoed werd verzameld en in een ouderwetse wastobbe ondergedompeld. Die wastobbe werd dan op maandagmorgen gevuld met water en een wasmiddel. Mijn moeder gebruikte toen, zover ik me nog kan herinneren, Sunlight Zeep of iets van een zachte groene glibberige zeep. De zachte groene zeep zat in een soort karton waar nu de rinse gladde appelstroop in wordt verkocht. 

Kijk, in de jaren vijftig was het wassen nog ouderwets handwerk. Later deed een enchte wasmachine zijn intrede, maar dan voor mensen die beter bij kas zaten. Bij ons heeft het nog wel even geduurd voordat er wasmachine zijn opwachting maakte. En zo trok de wasgeur op maandag nog een hele poos door ons huis. Nee, de maandag was voor mij geen feest. Ook later op maandag naar mijn werk gaan vond ik geen feest. Maar dat kwam niet alleen door de geur van de was, dat zat dieper. Ook de geur van het weekend zat nog in mijn neus. Vaak draaide ik s’maandags ‘Monday, Monday’ van de Mama’s en Papa’s, dat klonk als  een soort van wasverzachter.

Ik heb er geen trauma van overgehouden. Alhoewel, de wasgeur komt nog regelmatig voorbij op maandag. Hoe noemen ze dat bij de therapeut? Verdrongen herinneringen. Dat zal het wel zijn. Nu zou je denken dat, omdat in het huidige tijdsgewricht niet specifiek meer op maandag wordt gewassen, de wasgeur in mijn neus ook als sneeuw voor de zon is verdwenen, toch?  Niet dus,! En dat los van het feit dat wij bij voorkeur ook in de daluren wassen, dat scheelt stroomkosten. Bovendien is de was doen ook een stuk gemakkelijker geworden. Een kwestie van vullen,  programmeren en draaien maar.

Nu ik het toch over maandag heb. Het is ook zo’n dag waarop ik meestal een rondleiding met de stofzuiger maak door ons appartement. Dat is ook zo’n maandagritueel geworden. Als een echte bokser laat ik de wasgeur overstijgende stofzuiger alle hoeken van de kamer zien. Je snapt het al. Als ik dit bij elkaar optel, dan is een plus een de druppel die de emmer ofwel de wastobbe doet overlopen. Monday, Monday, it won’t go away!

De huishoudhulp

Gisteren vroeg mijn huisgenoot: ‘wanneer ga je de ramen lappen? Hoe lang is dat nu geleden?´ Je kunt amper nog naar buiten kijken’, voegde ze er nog aan toe. Niet zo overdrijven, zei ik meteen. Ik kan nog alles zien wat ik wil zien. En daar zit nou precies ons verschil van inzicht. Bij ons is het meer het spelletje: ik zie. ik zie, wat jij niet ziet. En daarom is het slimmer om een huishoudhulp te gaan zoeken. Niet dat die talrijk zijn, maar het is het proberen waard. De huishoudhulp! In die context hoorde ik dat voor gemeenten het aanvragen van huishoudelijke hulp een toenemende kostenpost is. Hoe komt dat zo?

Ouderen, en die zijn er verrekte veel, doen steeds meer een beroep op huishoudelijke hulp omdat ze zelf niet meer hun huis kunnen schoonmaken. Nou, daar hoef je volgens mij niet oud voor te zijn. Ik heb er altijd al een broertje dood aan gehad. Alleen het stofzuigen al, vind ik een strafexpeditie. Maar goed, daar wordt verschillend over gedacht. Er zijn mensen die het een genot vinden om met de stofzuigerslang acrobatische toeren uit te halen. Als ik met de stofzuiger in de weer ben dan is dat ook een soort van acrobatiek omdat de snoer overal achter schiet en blijft hangen. Bovendien is mijn alziende huisgenoot achteraf niet zo snel tevreden. Ze weet altijd nog achtergebleven vlokken op te sporen. 

Maar dat is ons probleempje. Het gaat mij nu om ouderen die huishoudhulp aanvragen bij de gemeente. Dat wordt namelijk nogal een dingetje, want ouderen zullen eerst een fitnessprogramma moeten ondergaan. De fysiotherapeut gaat dan onderzoeken of ouderen door de sporten weer fit genoeg worden om toch zelf hun huis te cleanen. De gemeenten noemen dat werken aan de zelfredzaamheid. Ik zou eerder pogen om de vier coalitiepartijen, in plaats van ouderen, naar de fysiotherapeut te sturen om aan zelfredzaamheid te werken. 

 

Op tv vertelde Jenny van 84 en Wijnand van 88 in hun, met rustieke eikenhouten meubels ingerichte woonkamer, dat ze de oefeningen bij de fysiotherapeut als vernederend hadden ervaren. Van de fysiotherapeut moesten ze samen op de grond gaan liggen en zich zelfstandig omhoog zien te komen. Dat ging natuurlijk niet. Vertel mij wat. Ik ben jonger als Jenny en Wijnand, maar dat lukt mij ook niet meer. Alsof de vernedering al niet compleet was moesten de arme mensen zich vervolgens naar een bank rollen om zo moeizaam overeind te komen.

En daarna moest Wijnand ook nog een potje gewichtheffen doen. De fragiel uitziende man had al een paar operaties op zijn cv staan. Ik hoopte voor hen dat er ook een ambulance was geregeld. Dat doe je toch niet! Maar kennelijk heeft de fysiotherapeut daar geen boodschap aan. Als ze maar fit worden zal hij denken, want dat scheelt de gemeente extra uitgaven. Het moet niet gekker worden in deze toch al hartstikke gekke wereld. Van dit respectloos plan zakt letterlijk mijn broek af, die ik vervolgens weer moet optrekken. En eerlijk gezegd kost mij dat ook al moeite. Laat staan dat ik ook nog de ramen moet gaan lappen!

Stille macht!

We leven steeds meer in de wereld van kunstmatige intelligentie. Nog even en we kunnen het denkvermogen in onze bovenkamer voorgoed op de pauzestand zetten. Het wordt alsmaar gekker. Vorige week hoorde ik in het journaal dat je met Mona Lisa, het beroemdste schilderij van Leonardo da Vinci, voortaan een babbeltje kunt maken. Een babbeltje. Waarom? Op Wikipedia kun je al van alles lezen over deze Italiaanse dame. Het schilderij van Mona Lisa hangt in het immense grote museum het Louvre. Dagelijks wordt zij bewonderd door massa’s mensen, alsof het de Heilige Maagd Maria is. Wat jaren terug heb ik ook een keer in het Louvre rondgelopen, alleen was ik het schilderij van Mona Lisa bijna voorbij gelopen. Zo klein is het. Maar dat zal vast niet boeiend zijn voor mijn columnlezers. Wat ik wel boeiend en tegelijkertijd eng vind is de invloed van kunstmatige intelligentie. Maar ook het gemak ervan is boeiend.

Ik was dit keer op zoek naar inspiratie voor een nieuwe column. Van wat ik nu hoor, zie en lees in de media word ik niet vrolijk. En dus sinds kort heb ik voor het gemak ook de app ChatGTP op mijn smartphone. Je kunt alles vragen. Niet dat je overal een passend antwoord op krijgt, maar het helpt je wel op weg. Ik vroeg een tip voor een column. En ja hoor. Ik kreeg eerst wat vragen. Moet het luchtig zijn, maatschappijgericht, teder of confronterend? Ik koos voor teder. En wat kreeg ik te lezen: ‘De stille macht van kleine gebaren'. Soms zit kracht niet in grote woorden of daden, maar in iets kleins. Iets schijnbaar onbenulligs, iets wat de ander misschien alweer vergeten is, maar wat je bijblijft’. Nee, dit had ik zelf niet bedacht. 

Wat is me de laatste dagen bijgebleven? Eigenlijk niets dramatisch, geen wereldschokkend nieuws. Het gekke is dat ik niet echt meer in de stress raak van het dagelijkse nieuws, dat soms wel gewoon even als te veel voelt. Maar dan ga ik wandelen of ga ik naar een film in de VF. Ik heb tenslotte niet voor niets een Cinevillepas. Pas liep ik door het Gasthuiskwartier. Het was best koud. Dus had ik mijn muts op en een koude blik. Er liep een jonge vrouw voorbij. Ze schonk me een warme glimlach: Geen opdringerige blik, geen woorden, alleen een oprechte, vriendelijke glimlach. Even keek ik verbaasd op, alsof ik vergeten was dat vriendelijkheid zomaar kon bestaan. Bovendien dacht ik: ik lig nog goed in de markt dankzij haar glimlach. Het stelde niets voor. En toch was het alles voor mij op dat moment. Nu is het bijzondere van deze column dat ChatGTP een aantal zinnen voor mij heeft geschreven. Dat is het gemak van ChatGTP, maar de volgende keer schrijf ik mijn column weer helemaal zelf. Dat voelt toch beter!